Ośrodek Terapii Fagowej
Centrum Medycznego
Instytutu Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN
Terapia fagowa (fagoterapia) jest metodą leczenia zakażeń bakteryjnych wykorzystującą unikalne właściwości bakteriofagów – wirusów bakteryjnych atakujących wyłącznie komórki bakteryjne. Bakteriofagi (zwane też fagami) mogą skutecznie niszczyć rożne bakterie w tym te, które nabyły odporność na antybiotyki. Metoda leczenia zakażeń bakteryjnych przy użyciu fagów znana jest na świecie od początku XX wieku. Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN we Wrocławiu prowadzi badania nad właściwościami biologicznymi i zastosowaniem bakteriofagów w terapii od kilkudziesięciu lat. Dysponuje metodami izolacji fagów oraz przygotowywania preparatów fagowych do terapii. Od lat 70. XX wieku są one stosowane przez różne polskie szpitale w koordynowanej przez Instytut terapii fagowej różnych zakażeń bakteryjnych o charakterze ostrym i przewlekłym (informacja dla innych ośrodków, które są zainteresowane prowadzeniem terapii fagowej dostępna jest w zakładce Informacje dla lekarzy).
Z uwagi na narastanie problemu antybiotykooporności bakterii Instytut utworzył w 2005 roku Ośrodek Terapii Fagowej, którego zadaniem jest kwalifikacja pacjentów do eksperymentalnej terapii fagowej i jej prowadzenie zgodnie z protokołem zatwierdzonym przez komisję bioetyczną oraz monitorowanie stanu pacjentów po zakończeniu terapii.
Ośrodek Terapii Fagowej ścisłe współpracuje z Samodzielnym Laboratorium Bakteriofagowym Instytutu w zakresie zlecanych procedur typowania fagowego, przygotowania i wydawania preparatów fagowych oraz innych badań wykonywanych w związku z prowadzoną eksperymentalną terapią fagową. Niedawno otwarte zostały jego file w Krakowie i Częstochowie.
Ponieważ dotychczas nie są dostępne wyniki standardowych badań klinicznych preparatów fagowych ta forma terapii dostępna jest obecnie wyłącznie w ramach terapii eksperymentalnej, której idea wynika z Deklaracji Helsińskiej, a szczegółowe zasady regulowane są m.in. przez ustawę o zawodzie lekarza i lekarza dentysty z dnia 05.12.1996 r.
“37. Podczas leczenia pacjenta tam, gdzie sprawdzone interwencje nie istnieją lub też okazały się nieskuteczne, lekarz, po zasięgnięciu porady eksperta i uzyskaniu świadomej zgody pacjenta lub jego przedstawiciela ustawowego, może zastosować interwencję o nieudowodnionej skuteczności, jeśli w ocenie lekarza daje ona nadzieję na ratowanie życia, przywrócenie zdrowia lub przyniesienie ulgi w cierpieniu. Następnie interwencja taka powinna stać się przedmiotem badań naukowych mających na celu ocenę jej bezpieczeństwa i skuteczności. We wszystkich przypadkach nowe informacje powinny być rejestrowane i tam, gdzie jest to stosowne, powinny zostać udostępnione publicznie.”
Terapia fagowa prowadzona jest odpłatnie w warunkach ambulatoryjnych w ramach projektu: „Eksperymentalna terapia fagowa infekcji bakteryjnych opornych na antybiotykoterapię, w tym zakażeń MRSA”, który uzyskał pozytywną opinię Komisji Bioetycznej (opinia nr KB-349/2005). Kierownikiem projektu jest prof. dr hab. med. Andrzej Górski.
Szczegółowe informacje o eksperymentalnej terapii fagowej przedstawiono w zakładkach Zasady terapii fagowej i Najczęstsze pytania.
Informacja dla lekarzy, którzy chcieliby skierować swoich chorych na konsultację w naszym Ośrodku lub zyskać zgodę na prowadzenie indywidualnej terapii fagowej u swoich pacjentów stosując preparaty fagowe przygotowane przez Samodzielne Laboratorium Bakteriofagowe Instytutu Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN we Wrocławiu została przedstawiona w zakładce Informacje dla lekarzy.
Jedną z naszych misji jest prowadzenie kształcenia podyplomowego lekarzy w zakresie biologii i terapeutycznego zastosowania bakteriofagów. Zapraszamy do zapoznania się z ofertą najbliższych konferencji, które organizujemy w tym zakresie – szczegółowe informacje w zakładce Kształcenie podyplomowe.
28 maja 2009 roku zespół Ośrodka w składzie prof. Andrzej Górski, dr Ryszard Międzybrodzki, dr Wojciech Fortuna, dr Sławomir Letkiewicz, dr Krzysztof Szufnarowski, dr Zdzisław Pawełczyk, dr Beata Weber-Dąbrowska i Alina Kopyt otrzymał honorową nagrodę dla zwycięskiego zespołu w I edycji konkursu Pulsu Medycyny „Złoty Skalpel 2008” dla wybitnego innowatora w polskiej ochronie zdrowia za udział w projekcie „Terapia fagowa infekcji bakteriami antybiotykoopornymi”.
Od 2016 roku do leczenia kwalifikujemy nie tylko dorosłych ale również dzieci od 6 roku życia.